Wat is borderline?

Het meest kenmerkende van de borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) zijn de sterke wisselingen in stemmingen, gedachten en gedrag. Mensen met borderline zijn enorm impulsief, denken vaak zwart-wit en reageren extreem. Relaties zijn moeilijk te onderhouden, en wisselen sterk. Ook de ideeën en gedachten die ze over zichzelf hebben, wisselen sterk.

Hoe vaak komt het voor?

In Nederland zijn naar schatting 100.000 mensen met borderline. Dit is minder dan 1%. Misschien zijn het er meer omdat veel mensen met borderline behandeld worden voor de bijkomende klachten als bijvoorbeeld depressie ofangsten. borderline wordt in zo'n situatie vaak niet herkend.
 

Gaat het over?

Lange tijd is gedacht dat borderline niet overgaat. Van de mensen die zijn opgenomen geweest in een instelling blijkt dat na 3 jaar 40% officieel geen borderline meer heeft. Het kan goed zijn dat iemand dan nog wel een paar borderline verschijnselen heeft. Als mensen met borderline ouder worden, is hun leven en relaties toch wat stabieler. Hun algemeen functioneren verbetert en het risico op zelfdoding neemt af.
 

Oorzaken.

Over oorzaken van borderline valt nog weinig te zeggen. Wel zijn extra risico's bekend. Dat wil zeggen; er is meer risico in onderstaande gevallen. De extra risico's hebben te maken met geslacht en leeftijd, met individuele kwetsbaarheid, met de omgeving en met levensgebeurtenissen.
 

Geslacht en leeftijd.

*Het komt even vaak voor bij mannen en vrouwen. Het impulsieve gedrag zorgt ervoor dat mannen vaker alcohol en drugs gaan gebruiken, vrouwen vaker eetbuien krijgen.
*Vrouwen met borderline worden vaker opgenomen in een inrichting. Waarschijnlijk omdat vrouwen eerder hulp zoeken voor hun problemen, of omdat bijvoorbeels agressie en wisselende seksuele contacten eerder als een probleem wordt gezien bij vrouwen.
*Borderline kan niet goed vastgesteld worden bij jongeren tot 18-20 jaar. het kan goed zijn dat zij vanwege hun ontwikkeling met emotionele problemen te maken hebben, en dat op een borderline-achtige manier uiten.
*Bij mensen van 50 jaar en ouder komt borderline minder voor.
 

Individuele kwetsbaarheid.

*Erfelijkheid speelt een grote rol.
*Mensen met borderline zijn emotioneel kwetsbaar. Ze zijn zeer gevoelig voor emotionele dingen. Daar reageren ze heftig op en het duurt lang voor ze weer een evenwicht hebben bereikt.
*Ze hebben een bijzondere combinatie van een negatief gevoelsleven en ontremming. Deze combinatie lijkt gedeeltelijk te komen door trauma's in de kindertijd.
*Er is een aantal lichamelijke factoren dat een rol speelt bij mensen met borderline. Dit heeft te maken met processen in de hersenen en met hormonen.
 

Omgeving.

*Mensen met borderline leven vaker zonder partner. Dit is niet vreemd, want relaties zijn vaak instabiel.
*Er is geen verband met opleiding of woonomstandigheden.
 

Levensgebeurtenissen.

*Mishandeling, verwaarlozing, seksueel misbruik in de jeugd komen vaak voor bij mensen met borderline. De helft van de mensen met borderline is mishandeld of seksueel misbruikt. Wordt emotionele mishandeling meegeteld, dan ligt dit aantal nog hoger.
Verschijselen.
Mensen met borderline hebben minstens 5 van onderstaande verschijnselen.
*Ze proberen krampachtig te voorkomen dat iemand ze in de steek laat. En alleen al te denken dat ze in de steek worden gelaten, is al genoeg om krampachtig te proberen dit te voorkomen.
*Ze hebben intense relaties met anderen, maar die zijn ook heel instabiel. Ze denken heel zwart-wit over hun relaties; of iemand is geweldig of hij is waardeloos.
*Ze hebben steeds een ander beeld of gevoel van zichzelf. Dat wisselt sterk.
*Ze zijn impulsief. Dat heeft negatieve gevolgen voor henzelf op minstens twee gebieden; geldverspilling, veel wisselende seksuele contacten, misbruik van alcohol en drugs, roekeloos rijden en vreetbuien.
*Ze doen pogingen tot zelfdoding, dreigen daarmee of verwonden zichzelf.
*Ze hebben sterk wisselende stemmingen als reactie op gebeurtenissen. Dit geeft periodes van grote somberheid, prikkelbaarheid of angst. Dit duurt meestal enkele uren, en bijna nooit langer dan een paar dagen.
*Ze hebben een blijvend gevoel van leegte.
*Ze hebben last van intense woede, die niet past in de situatie en de situatie ook niet oplost. Of ze hebben moeite hun boosheid te beheersen. Ze hebben dan ook driftbuien, blijvende woede of hebben geregeld vechtpartijen.
*Ze hebben paranoïde ideeën. Dit is het idee achtervolgd of bedreigd te worden. Die ideeën komen in sress-situaties. De ideeën gaan ook weer voorbij, of ze dissociëren ernstig. Dan hebben ze het gevoel er niet meer bij te zijn en als het ware weg te raken. Soms weten ze dan niet meer precies wat er gebeurd is.